Zeytinlik Alanlarda Kuraklık Afet Riskine Karşı Doğal Bir Reçete; “Yeşil Gübreleme”
TEMA Vakfı Akhisar’da zeytinlik alanlarda kuraklık afet riskinin azaltılması, toprağın su tutma kapasitesinin artırılması ve daha birçok olumlu etkileri için yeşil gübre uygulamalarının yaygınlaştırılması amacıyla örnek bahçe uygulamaları ve çiftçi eğitimlerinden sonra bahçe günlerine de devam ediyor.
TEMA Vakfı’nın Akhisar İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Akhisar Ziraat Odası Başkanlığı işbirliğiyle 2021 yılından bu yana yürütmekte olduğu “Zeytin Tarımı Yapılan Alanlarda Örtü Bitkisi Yetiştiriciliğinin Yaygınlaştırılması: Akhisar Örneği Projesi” kapsamında, “Zeytinlik Alanlarda Yeşil Gübrelemenin Önemi”ne dikkat çekmek amacıyla Ballıca, Bekirler, Dereköy, Hamidiye, Mecidiye ve Zeytinliova köylerinde toplamda 12 bahçede örnek uygulama çalışmaları devam ediyor. Proje kapsamında gerçekleştirilen eğitim çalışmaları yanında her yıl uygulama bahçelerinden birinde bahçe günü düzenleniyor. İlki 2022 yılında Ballıca Köyü’nde gerçekleştirilen bahçe gününün ardından bu yıl da Dereköy’deki uygulama bahçesinde ikinci bahçe günü düzenlenmiş oldu.
Bahçe gününde TEMA Vakfı Bilim Kurulu ve Emekli Öğretim Üyesi Prof. Dr. Engin Kınacı ve TEMA Vakfı Proje Koordinatörü Dr. Sami Süzer yeşil gübreleme kapsamında bahçelerde yapılan çalışmalar ve özellikle son yıllarda şiddeti ve etkileri daha da artan kuraklık riskine karşı yeşil gübrelemenin ve örtü bitkisi yetiştiriciliğinin önemine vurgu yaptılar. Bahçe gününe Akhisar Belediyesi Kırsal Hizmetler Müdürlüğü, Akhisar İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü ile Akhisar Ziraat Odası Başkanlığı teknik personelleriyle, Dereköy başta olmak üzere komşu köylerden ilgili köy muhtarlarıyla TEMA Vakfı Akhisar İlçe Sorumluluğu ve Dereköy ile civar köylerdeki zeytin üreticilerinden 52 kişi katılım sağladı.
Bahçe gününde uzmanlarca zeytinlik alanlarda iklim değişikliğinin olumsuz etkilerinin azaltılması ve toprağın su tutma kapasitesinin artırılmasında yeşil gübrelemenin ve toprak organik maddesini artırmanın faydaları gibi konulara yer verildi. Uzmanlar her geçen gün iklim değişikliği etkileriyle sıklığı ve şiddeti artan kuraklık afet riskine karşı tarımda mutlaka gerekli tedbirlerin alınması gerektiğine vurgu yaptılar. Bu kapsamda zeytinlik alanlarda da zeytin sıra aralarında yeşil gübreleme uygulamalarının önemi konusunda farkındalığın artırılması, eğitim-yayım ve örnek uygulama çalışmalarıyla yaygınlaştırılması, bu uygulamanın tarımsal destekler kapsamına alınması gerektiğini belirttiler.
Uzmanlar tarımsal kuraklık etkilerinin azaltılması ve su verimliliği için organik maddenin ideal orana çıkıncaya kadar artırılmasının gerekliliğini vurgulayarak, toprak organik madde miktarındaki artışın hem düşen yağışın toprak tarafından daha fazla alınmasını, hem de tutulmasını artırdığını belirttiler. Bahçe gününde toprak organik madde miktarındaki %1’lik artışın dekarda yaklaşık 20 ton suya eş değer bir su tutumu sağladığı ifade edildi.
Bahçe gününde uzmanlar ideal bir tarım toprağında %5, iyi bir tarım toprağında ise en az %3 oranında organik madde olması gerektiğine vurgu yapılarak, Türkiye tarım topraklarının %90’ında organik madde miktarının %3’ün altında olduğuna vurgu yapıldı. Akhisar ilçesindeki tarım topraklarında da benzer şekilde organik madde miktarının ortalama %1 seviyelerinde, düşük ve çok düşük topraklardan oluştuğunu belirtiler. Ülkemizin sınırlı hayvansal kökenli organik gübre ve kompost gibi uygulamalarla iyimser bir yaklaşımla tamamını kullanma imkânı olsa bile ancak tarımsal alanlarının %5-7’lik bir kısmına yetebileceği ifade edildi. Bu nedenle organik madde miktarını artırmak için ve ideal oranlara ulaşıncaya kadar “yeşil gübreleme”nin önemli olduğunu belirttiler.
Bahçe gününde proje kapsamında gerçekleştirilen yeşil gübreleme uygulamalarında örtü bitkisi olarak dekar başına 12 kg fiğ ve yem bezelyesi gibi baklagil cinsi yem bitkileri tohumuyla arpa, yulaf gibi buğdaygillerden birinin 1/3 oranında (4 kg) tohumu ile karıştırılarak, sonbaharda zeytin hasadından sonra mibzerle veya saçarak zeytin sıra aralarına ekilmesinin uygulandığı ve önerildiği belirtildi. Böylece toprak havasındaki azotun bu bitkilerin kökleri ile toprakta tutulduğu, bu sayede doğal yolla bahçeye azot verildiği ifade edildi. Ayrıca bahçenin bu dönemde örtü bitkisi ile örtülü olduğundan daha sık toprak işleme yapılmasına da gerek kalmadığı, ilkbaharda Nisan ayı içerisinde çiçeklenmenin %25 başlangıcındayken, tercihen doğrudan veya hayvan beslenmesinde kullanılmak üzere yeşil ve kuru ot olarak biçilerek balya yapıldıktan sonra geri kalan kısım işlenerek toprağa karıştırıldığı belirtildi. Böylece bu bitkilerin bir kısmının biçilerek hayvanlara kaba yem olarak verilmesiyle bir miktar kaba yem ihtiyacının da karşılanabildiği belirtildi. Bahçe günü, etkinliğe katılan üreticilerin uzmanlara soruları, bahçedeki örtü bitkilerinin toplu olarak üreticilerle birlikte yerinde incelenmesi ve sonrasında bahçe günü kapsamında yapılan ikram ve bahçeden toplu fotoğrafla tamamlandı.
GHA/ S. KOLLU
